Τρίτη 7 Σεπτεμβρίου 2021

Αυτός ο Μίκης ο μικρός ο Μέγας

 Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν αυτός που βοήθησε τα μέγιστα, παρέχοντας το πολύτιμο και αριστερό όνομά του στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας, να ριζωθεί στην Ελλάδα ο Μητσοτακισμός (του οποίου το δένδρο ήδη θάλλει και αποδίδει πικρούς καρπούς) τότε, στο μακρινό 1989, όταν οι μεγαλοεκδότες ετοιμαζόταν να γίνουν καναλάρχες και να οδηγήσουν την χώρα στην αγκαλιά της Ε.Ε.α.ε. και στον άκρατο καπιταλισμό.
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν αυτός που δέκα χρόνια μετά, όταν η κυβέρνηση Σημίτη, παρέδιδε προδοτικά τον Οτσαλάν στην Τουρκία, στήριξε, με δηλώσεις γεμάτες ύβρεις κατά του ηγέτη των κούρδων και μικροαστικά κομπλιμέντα υπέρ της τότε κυβέρνησης, τον πιο αντεθνικό και αντιλαϊκό πρωθυπουργό της σύγχρονης ιστορίας μας, πάλι σύμφωνα με τα προστάγματα των καναλαρχών και των συμφερόντων τους (για του λόγου το αληθές δείτε εδώ και εδώ)
Πόση μικρότητα αλήθεια! Πόση ελαφρότητα και οπορτουνισμό, αν μη τι άλλο, φτάνουν αυτές και μόνο οι δύο ενέργειες να καταλογίσουν σε έναν άνθρωπο, όσο μεγάλη και "πλήρης" πολιτικά και αν ήταν η ζωή του!

Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι αυτός που μελοποίησε το Άξιον Εστί του Ελύτη σε μορφή "Λαϊκού Ορατόριου". 
Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι αυτός που στο παραπάνω Έργο του μελοποίησε τους τελευταίους στίχους του "Δοξαστικού": "Νυν Νυν το μηδέν / και ΑΙΕΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ, Ο ΜΕΓΑΣ !"
Αποτολμώ να το περιγράψω:
"Νυν νυν το μηδέν" απαγγέλει, σχεδόν κραυγάζει, τρις η χορωδία. Με τις λέξεις να καρφώνονται μία μία, σε μια πεισματική απελπισία. Σαν εκείνον που έχει βαλτώσει και μόνη προοπτική τού μένει να αγγίξει το πέλμα του τον πάτο του βούρκου. Σαν τον Άνθρωπο που σφυροκοπά τους ήλους στην παλάμη του Λυτρωτή του.
Τρεις φορές, πεισματικά, ένα αδιέξοδο, μία άπελπις κραυγή και ξαφνικά εκείνο το "και ΑΙΕΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ" τρεις φορές πάλι, από την χορωδία (δεν χωρούν εδώ τα άτομα, ο "ψάλτης" και ο "λαϊκός τραγουδιστής", έχουν φτάσει, έχουν τελειωθεί, έχουν "απορροφηθεί" από  την χορωδία), σε μια συγχορδία φωτεινή, ιλαρή, με την αίσθηση του δροσερού νερού μετά από μεγάλη δίψα. Μα αυτή η υπέροχη συγχορδία δεν είναι "τέλεια" δεν δίνει την αίσθηση του πέρατος, παραμένει "εκκρεμής". Σαν ένας ευθύς, πλατύς, σκιερός δρόμος, που προσάγει σίγουρα τον οδοιπόρο στο υπέρτατο Καλό
Και μετά οι δύο τελευταίες λέξεις: "Ο ΜΕΓΑΣ !" Μία μουσική κατάληξη Βυζαντινή, μεγαλειώδης ακόμα και στους "ποικιλματικούς φθόγγους", αυτές τις λίγες νότες που με χαρίεσσα θρασύτητα επιχειρούν να φτάσουν λίγο πιο ψηλά, σίγουρες όμως ότι τις περιμένει η στοργική αγκαλιά της τελικής "δεσπόζουσας".
Εδώ τελειώνει ο ήχος, όχι όμως και η μουσική. Η μουσική συνεχίζει στην ψυχή του ακροατή. Εκείνο το "ο Μέγας" τον ακολουθεί ώρες πολλές στην συνείδησή του και μια ολόκληρη ζωή στο υποσυνείδητο. Γιατί έτσι το θέλησε ο Θεοδωράκης: Ο δρόμος της φωτεινής συγχορδίας να καταλήγει σε ένα "τέρμα" που οδηγεί στην αιωνιότητα. Σε έναν Θάνατο με την σιγουριά της Ανάστασης. Σαν αυτόν του Παλαιολόγου στην πύλη του Ρωμανού. Γι' αυτό και ο Θεοδωράκης, στην παράφορη διεύθυνση του, κατέληγε με τα μακριά του χέρια στην ανάταση, σε ένα σήμα θριάμβου και σταύρωσης.
Πόσο μεγαλείο ψυχής! Πόση καθαρότητα νου! Πόση αγνότητα μπορεί να έχει μέσα του ο άνθρωπος αυτός, που σε λίγες νότες "έκλεισε" την κοσμοθεωρία, το πεπρωμένο και το νόημα ύπαρξης του Ελληνισμού!

Μα τι γίνεται εδώ; Πώς διάολο συνδυάζονται ο Μητσοτάκης, ο Σημίτης, οι μεγάλοι καναλάρχες και τα μικρά καναλαρχίδια, η προσχώρηση στον ωφελιμισμό και την προδοσία, με το νόημα και την κοσμοθεωρία του Ελληνισμού, με την έκφραση των τρίσβαθων της ψυχής ενός ολόκληρου Λαού;
Η απάντηση είναι μπροστά μας, αλλά ας το αναλύσουμε: Η Μούσα ερωτεύεται πολλούς, αλλά αγαπά λίγους. Αυτοί που ερωτεύεται είναι οι αληθινοί συνθέτες, οι αληθινοί ποιητές, οι αληθινοί καλλιτέχνες. Αυτοί που αγαπά είναι οι Δημιουργοί. Είναι αυτοί που βιώνουν το ΑΙΕΝ και το ΜΕΓΑ, το παντοτινά Άξιον. Και για να βιώσεις το Αιέν και το Μέγα, πρέπει να βιώσεις το ΝΥΝ και το ΜΗΔΕΝ, το πρόσκαιρο και το μηδαμινό, το τιποτένιο
Οι σπουδαιότεροι  Άγιοι της Εκκλησίας είναι αυτοί που μέσα στην αμαρτία, την "άστοχη" ζωή, μπόρεσαν σε μια στιγμή και διέκριναν το Θείο και βάδισαν στον δρόμο τη Σωτηρίας. Ακόμα και ο Θεάνθρωπος, λίγο πριν την Θέωση, βίωσε τον φόβο, βίωσε ακόμα και την εγκατάλειψη από τον Πατέρα και Θεό του και φώναξε εκείνο το απελπισμένο ινατί με εγκατέλιπες! Για μια στιγμή έφτασε ακόμα και Αυτός στον έσχατο ανθρώπινο ευτελισμό.
Για μια στιγμή! Ο Δημιουργός όμως δεν έχει την πολυτέλεια της στιγμής. Ο Δημιουργός είναι καταδικασμένος να προσπαθεί συνεχώς να μετατρέψει τα ανθρώπινα πάθη του σε Πάθος αγαπητικό. Είναι καταδικασμένος να κινείται συνεχώς ανάμεσα σε αυτά τα δύο ανατριχιαστικά ομόηχα: άγος - ντροπή / άγος - τιμή. Σκέψεις ποταπές θα έρχονται στο μυαλό του ακόμα και στην μυστικιστική ώρα της σύνθεσης και σε αυτές θα πατάει για το άλμα προς το αιώνιο, το Άξιον. Ο Δημιουργός του ύφους Θεοδωράκη αντιδρά όπως και ο Δήμος, ο Λαός και δη ο Ελληνικός, που πρέπει να φτάσει "με τον σουγιά στο κόκκαλο" για να "πεταχτεί", να αναταχθεί και να "καμακώσει το Θεριό" και αυτό  επαναλαμβάνεται άτακτα σε όλη την Ιστορία μας.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έπρεπε να ζει συνεχώς το μηδέν, για να ατενίζει το Μέγα, το πρόσκαιρο και ευτελές για να αντικρίζει, χωρίς δέος, το παντοτινό και το Άξιον. Αλλιώς θα ήταν κάποιος "μικρός" Μιχαήλ Θεοδωράκης του Γεωργίου και της Ασπασίας. Δεν θα ήταν ο Μεγάλος Μίκης που έναν ολόκληρο Λαό, ανάδευσε, πολλές φορές και σύγχυσε, με την πολιτική του και συνέγειρε με την Μουσική του.
Η απάντηση είναι τελικά μπροστά μας, λίγους Ελυτικούς στίχους πιο πάνω στο "Δοξαστικόν", σε ένα εκπληκτικό τετράστιχο, που δυστυχώς, όσο οι εξουσιαστές μας μάς μετατρέπουν από κοινωνία σε "μικρά" άτομα, σε ανθρωπάρια που το ένα δείχνει το άλλο με τον δείκτη του τιμωρού, θα γίνεται όλο και πιο σκοτεινό και όλο και πιο λίγοι θα είναι οι ατυχείς που κατανοούν το βαθύ νόημά του:
    
ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το χέρι που επιστρέφει
από φόνο φριχτόν και τώρα ξέρει
ποιος αλήθεια ο κόσμος που υπερέχει
ποιό το "νυν" και ποιο το "αιέν" του κόσμου