Κώστας Τάταρης: Σκέψεις περί Συντηρητισμού

 

Μου αρέσει ο Συντηρητισμός· μου αρέσει η ανθρωπολογία του. Σε αντίθεση με τον "Διαφωτισμό" (κοινή μήτρα τόσο του "Φιλελευθερισμού" όσο και του "Μαρξισμού") και τη γλυκανάλατη "αισιοδοξία" του για την "ανθρώπινη φύση" (αισιοδοξία που για να επιβεβαιωθεί διαπράττει τα αίσχιστα των εγκλημάτων είτε με την Γκιλοτίνα είτε με τα Γκουλάγκ), ο Συντηρητισμός, με την απαισιοδοξία του για την ανθρώπινη φύση, μας λέει την μεγάλη αλήθεια: Ο άνθρωπος είναι αυτός που είναι, ο άνθρωπος είναι "πτωτικός".

Ο Συντηρητισμός όμως δεν βολεύεται με αυτή τη διαπίστωση: Ναι, ο άνθρωπος είναι αυτός που είναι, αλλά οφείλει να υπερβεί τον χθόνιο εαυτό του, οφείλει να γίνει "άνω θρώσκων", με κεφαλαίο "Α" Άνθρωπος, αλλά δεν μπορεί να το επιτύχει μόνος του, χρειάζεται Οδοδείκτη (προσοχή: Οδοδείκτη, όχι "Οδηγητή", όπως οι ποικιλώνυμοι ολοκληρωτισμοί, όχι "ινστρούχτορα", Οδοδείκτη) και οι πλέον αληθινές εκφράσεις του είναι ο Άγιος και ο Ήρωας, εκείνος που υπερβαίνει τη χθόνια φύση του είτε μέσω της Άσκησης είτε μέσω της Δράσης, ως Οδού αυθυπέρβασης (αν τα δύο "Πρόσωπα" ταυτίζονται "Ήρως συνάμα κι Άγιος" ακόμα καλύτερα, όπως οι αγαπημένοι μου ένστολοι Άγιοι που σκοτώνουν έφιπποι τον Δράκοντα ή τον ληστή).

Ο αληθινός Συντηρητισμός, όχι η θεραπαινίδα του φιλελευθερισμού, όχι ο γελοίος "εθνικοσυντηρητισμός" τύπου Θάτσερ (εν μέρει "φιλελεύθεροι" ως προς τα οικονομικά εν μέρει "συντηρητικοί" ως προς την ηθικολογία μας, δηλαδή μικροαστοί - αυτού του είδους ο συντηρητισμός μου προκαλεί μεγαλύτερη απέχθεια από όλες τις "αριστερές" και τους "φιλελευθερισμούς" μαζί, γι' αυτό κι αισθάνομαι ΞΕΝΟΣ προς όσους τον επικαλούνται), έκφραση του οποίου αν αναζητηθεί, μπορεί να βρεθεί μόνο στη γερμανική Σχολή της "Συντηρητικής Επανάστασης".

Η Ορθόδοξη Θεολογία, ο μόνος αληθινός Χριστιανισμός, αριστοκρατικός και κοινοτικός ταυτόχρονα, μακριά από προτεσταντικές ηθικολογίες και γλυκανάλατους ρωμαιοκαθολικούς θρησκευτισμούς, μας το λέει επίσης: ο άνθρωπος είναι πτωτικός. Γι' αυτό και η πορεία (του καθημερινού ανθρώπου) προς τη Θέωση είναι ΣταυροΑναστάσιμη.

Μας το λέει και η Ελληνική Μυθολογία: ο Ηρακλής, "ο μέγας πρόγονος, ο αρχηγός της ράτσας" (Ν. Καζαντζάκης), υπήρξε γιος του Θεού των θεών αλλά και...θνητής. Έφερε μέσα του τη χθόνια φύση, το "προπατορικό αμάρτημα"· για να την υπερβεί έπρεπε να κάνει άθλους, γιατί "νόμος της Μοίρας (ή της Πρόνοιας) είναι με άθλους μόνο στον Όλυμπο (ή στον Παράδεισο) να φτάνεις".

Υπό την έννοια αυτή ο αξιοπρεπής άνθρωπος δεν νιώθει "ενοχές" για ό,τι "κακό" έκανε (λύπη μπορεί, "ενοχές" όχι) όπως δεν νιώθει και "ηθική ικανοποίηση" για ό,τι "καλό" έκανε (χαρά μπορεί, "ηθική ικανοποίηση" όχι). Ο αξιοπρεπής άνθρωπος είναι "πέραν του καλού και του κακού" (χωρίς να είναι απαραίτητο να συμφωνεί με τον Νίτσε), πέρα από "ηθικολογίες" προτεσταντικού (μικροαστικού) τύπου και "ανηθικολογίες " νεωτερικού ", "μοντέρνου" τύπου.

Ο αξιοπρεπής άνθρωπος αναγνωρίζει τη "χθόνια" φύση του και αναμετράται καθημερινά μαζί της, ως ο Άη Γιώργης που σκοτώνει τον Δράκοντα ή ο Θησέας που φονεύει τον Μινώταυρο στον (εσωτερικό του) λαβύρινθο.

Αν θα το επιτύχει ή όχι είναι άλλο θέμα. Σημασία έχει το στοίχημα. Κι εκεί είναι που διαχωρίζεται τόσο από τον ηθικολόγο μικροαστό όσο και από τον "ελευθεριάζοντα" νεωτεριστή.

Επίσης, σημασία έχει το Πρόσωπο και το μεγάλο του στοίχημα ( όχι το άτομο) η Κοινότητα με την εμπειρική Αλήθεια (όχι η κοινωνία με τις συμβάσεις της).

Ο Συντηρητισμός - όχι ο εργαλειοποιημένος από τον Φιλελευθερισμό, όχι ο Συντηρητισμός Θατσερικού τύπου- δεν είναι μια ακόμα ιδεολογική κατασκευή· θα έλεγα ότι στέκεται απέναντι στις πάσης φύσεως κατασκευές. Αν θα θέλαμε να τον "ορίσουμε" θα λέγαμε ότι είναι "Στάση" και "Τρόπος". Στάση απέναντι στον Κόσμο και Τρόπος να μετέχουμε σ' αυτόν, να διαμορφώνουμε, να ονοματίζουμε τα πράγματα. Μια αντίληψη για την Ευτοπία, απέναντι στην κάθε δυστοπία και χωρίς να χάνεται στη "νεφελοκοκυγία" της όποιας ουτοπίας.